Ten tijde van ‘hun’ editie aan de SOV Composers’ Academy zaten Siebe Thijs en Emile Daems nog op de studiebanken van het Brusselse Conservatorium. Een handvol jaren later wagen ze zich – op verzoek van het orkest – aan een nagelnieuwe compositie. Siebe schrijft een werk bij de reeks Protest, Emile gaat voor folk in de concertreeks Bolero. “Ieder nieuw stuk is weer een andere fase in je carrière.”
Emile Daems (28) heeft een beetje klamme handjes, bekent hij lachend. De jonge Brusselaar zit in volle finale naar de voltooiing van zijn nieuwste compositie. Over twee weken moet zijn folksong netjes op de lessenaar van de dirigent liggen. “Het geeft wat stress,” zegt Emile, “maar ik ben ook wel blij dat de deadline nadert. Straks heb ik mijn hoofd weer vrij voor andere dingen.” Dat het schrijven voor orkest een pittig werkje is, weet ook Siebe Thijs (25), die schijnbaar ontspannen naast hem zit. Hij heeft nog enkele maanden de tijd voor zijn stuk er moet liggen. “In de zomer heb ik al wat ideeën verzameld en schetsen gemaakt. Vanaf volgende week dompel ik me helemaal onder. Ik kan alleen schrijven als ik honderd procent gefocust ben, zeker als het om een orkestwerk gaat.”
Siebe zat amper in zijn tweede bachelor toen hij geselecteerd werd voor de SOV Academy. “Van orkestcompositie wist ik toen nog amper iets af. Nu, vijf jaar later, voelt het nog steeds niet alsof ik het kan. Maar ik trek me toch al wat beter uit de slag”, knipoogt hij. Ook voor Emile, die destijds naar het einde van zijn studies toeging, was het een primeur om een werk te schrijven voor orkest. “Het bleek een superleerrijke ervaring. Een echt cadeau. Veel gelijkaardige initiatieven als de SOV Composers’ Academy zijn er niet”, stelt Emile. “Vooral de werkmomenten met het orkest waren bijzonder. Die laten je toe om een aantal dingen uit te proberen met het orkest en met je partituur. Sommige vondsten klonken geweldig in mijn hoofd, maar kwamen in de concertzaal niet helemaal over. Daar kon je dan nog aan schaven in een veilige omgeving.”
Dit keer moet het tweetal het zonder werksessies doen. In een normale orkestsituatie is het nu eenmaal niet anders, verzuchten ze. “Eigenlijk moet een partituur gewoon van begin af aan goed zitten”, zegt Siebe. “Tijdens de repetities werken de dirigent en het orkest nog hard aan de interpretatie. Maar hapert er iets aan de fundamenten, dan krijg je helaas geen tweede kans.” Of ze nog met trots hun eerdere Academy-werkstuk beluisteren? “Ik heb het onlangs nog eens afgespeeld en vond het zo slecht nog niet”, grinnikt Emile. “Ik was er alvast blijer mee dan bij de eerste uitvoeringen. Zeker op het moment van de première kon ik in het kleinste hoekje kruipen. Dat gevoel is heel dubbel. Aan de ene kant popel je om de reacties te horen van het publiek, anderzijds ben je zo gespannen dat loslaten nooit zomaar een gelukzalige ervaring is.”
Het stuk dat Siebe vijf jaar geleden bedacht, zou hij nu niet opnieuw schrijven, pikt de Gentenaar aan. Al is het ene werk nooit echt een tegenbeweging op het andere. “Wat ik nu doe, is geen antwoord op wat ik toen deed. Ik componeer elk stuk als het stuk dat ik vandaag als componist wil schrijven. Ieder nieuw werk is weer een andere fase in je carrière. Natuurlijk trek je bepaalde lessen uit vorige ervaringen. Maar die beïnvloeden veeleer het proces dan het resultaat. Ik denk tegenwoordig op een heel andere manier na over muziek en heb stilaan mijn eigen werkwijze gevonden. Intussen weet ik al wat beter hoe het orkest functioneert en ‘hoor’ ik duidelijker de klank van de instrumenten in mijn partituur. Dat maakt het makkelijker om bepaalde problemen te benoemen en erop te anticiperen.”
Voor Emile, die pas twee seizoenen geleden deelnam aan het SOV-traject, is de cesuur wat minder afgetekend. “De ervaring is nog te vers om echt een evolutie te zien. Ik ben alleszins weer van nul vertrokken voor deze opdracht, die een beetje zinspeelt op de vorige. Toen experimenteerde ik met volkselementen uit het werk van Dvorák en Chopin, nu zoek ik aansluiting bij Berio. Mijn folksong staat wel helemaal op zichzelf. De referenties zijn duidelijk voor mij, maar daarom niet meteen voor het publiek. Ik hoop dat mensen vooral horen dat dit een werk van mij is. Uiteindelijk wil elk componist toch zijn eigen ding doen.”
De mogelijkheden om vanuit een ander repertoire te vertrekken zijn talloos, beaamt Siebe. “Als beginnend componist krijg je wel vaker de vraag om een nieuw werk te componeren binnen een opgegeven programma. Zelf hou ik ervan om verschillende bronnen te raadplegen, meerdere laagjes opeen te stapelen en zo een heel nieuw instrument te bouwen met het orkest. Voor het schrijven van mijn protestsong heb ik eerst onderzocht: ‘Hoe klinkt protest? Welke perspectieven biedt het thema? En hoe verwerk je ze tot een muzikaal concept?’ Dat voortraject boeit me.”
Emiles zoektocht bracht hem bij een ‘concerto grosso’, waarvoor de muzikanten van het jeugdorkest SOV Young bij het gezelschap aansluiten. “Met enkele belangrijke solopassages zetten ze een tweede, sprankelende dimensie van het orkest in de verf”, klinkt het enthousiast. Alleen al het opzet doet hem glunderen. “Naast componist ben ik ook violist en ik geloof dat een project als dit me als conservatoriumstudent in het begin van mijn carrière enorm had geholpen. Ik heb een werk geschreven dat ik toen graag had willen spelen en horen, in de hoop dat het voor de SOV Young-muzikanten net zo zal zijn.”
De compositie van Emile Daems ging in première tijdens ‘Bolero’ (28.11-01.12 2024). Het stuk van Siebe Thijs hoor je tijdens de ‘Protest’-concertreeks (13.02 - 23.02 2025).
Als jonge kunstenaar heb je talent nodig om boven de massa uit te springen, maar minstens even belangrijk zijn speelkansen en een professionele omkadering met ruimte voor experiment. Via verschillende trajecten laat Symfonieorkest Vlaanderen talentvolle componisten, dirigenten, musici en solisten in spe proeven van het orkestleven.
